Na czym polega klauzula sumienia? Jaki ma wpływa w kontekście zabiegu aborcji
Klauzula sumienia była gorącym tematem od chwili jej wejścia w życie. Byliśmy świadkami, jak wiele osób sprzeciwiało się temu zapisowi i szpitali, które go używają. Klauzula wywołała spore zamieszanie w tematyce medycyny i wywołała debatę etyczną. Przeczytaj, na czym polega klauzula sumienia i kiedy nie może być stosowana.
Spis treści
Na czym polega klauzula sumienia?
Klauzula sumienia to przepis prawa, który umożliwia lekarzowi odmówić świadczenia usług, w przypadku usługi naruszającej jego przekonania moralne i religijne. Klauzula sumienia ma na celu ochronę praw lekarzy służby zdrowia, którzy mogą być zobowiązani do wykonywania procedur, sprzecznych z ich własnymi przekonaniami moralnymi lub religijnymi. Klauzula została opublikowana w ustawie o zdrowiu i opiece społecznej z 2008 r. i od tego czasu została dokonana nowelizacja ustawy. Jest kilka szczególnych sytuacji, kiedy pracownicy służby zdrowia powołują się właśnie na klauzulę sumienia. Najczęściej dotyczy to eutanazji, usuwania ciąży czy antykoncepcji.
Warto mieć na uwadze, że nie zawsze lekarz i lekarz dentysta ma możliwość powołać się na klauzulę sumienia. W przypadku nagłych okoliczności, gdy pojawia się niebezpieczeństwo uszkodzenia ciała lub zgonu, należy udzielić pomocy bez względu na własne przekonania. Na przykład, jeśli kobieta przyjedzie do szpitala z uszkodzeniem macicy po aborcji, a jej stan jest ciężki, lekarz jest zmuszony prawem do udzielenia jej niezbędnej pomocy medycznej.
Klauzula sumienia – nowelizacja ustawy
Kiedyś w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 5 grudnia 1996r. znajdował się zapis, który umożliwiał lekarzowi zrezygnować ze świadczenia medycznego, niezgodnego z jego własnym przekonaniem. Jeśli doszło do wymienionej sytuacji, lekarz musiał odnotować taką sytuację w dokumentacji medycznej oraz pokazać inną placówkę medyczną, gdzie można wykonać takie świadczenie.
Ten zapis został jednak zmieniony. Teraz, lekarz nie ma obowiązku pokazać innej placówki medycznej tylko sam podmiot leczniczy, gdzie pacjent się zgłosił. Mimo to, dalej jest zapis o tym, że “lekarz musi udzielić pomocy w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu może spowodować ciężkie uszkodzenie ciała, niebezpieczeństwo utraty życia, ciężki rozstrój zdrowia.”
Aborcja – czy lekarz może powołać się na klauzulę sumienia?
Lekarz na terenie Polski ma możliwość odmówić wykonania zabiegu usuwania ciąży, powołując się na klauzulę sumienia. Terminacja ciąży jest możliwe tylko w dwóch przypadkach:
gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub stanu zdrowia kobiety w ciąży
gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża pojawiła się w wyniku czynu zabronionego (np. kazirodztwo, gwałt).
Zobacz, czy po aborcji można zajść w ciążę
Czy klauzula sumienia jest potrzebna?
Osoby sprzeciwiające się klauzuli sumienia uważają, że lekarze powinni być otwarci na światopogląd pacjentów. Uważają, że lekarze nie powinni patrzeć na swoich pacjentów na podstawie własnych przekonań, a zamiast tego skupiać się na ich stanie zdrowia i ochrony życia. Powołując się na statystyki, lekarze w Polsce często powołują się na klauzulę sumienia, kiedy pacjentka wymaga przepisania tabletki “dzień po”, czy antykoncepcję. Patrząc z tej perspektywy, duża grupa kobiet zgodnie uważa, że jest to uszczuplenie wolności i ich możliwości.
Oczywiście, tutaj też jest druga strona medalu. Wciąż istnieje grupa, która akceptuje klauzulę sumienia. Twierdzą, że jeśli nie ma ochrony dla osób, które nie mogą lub nie chcą uczestniczyć w pewnych praktykach, są zmuszeni do dymisji z pracy lub byliby potępiani przez pracodawców.
Zobacz, jak wygląda aborcja w Czechach.
